Wilde Bijen

De wilde bijen en de honingbij spelen een hoofdrol binnen de biodiversiteit en liggen aan de basis van onze landschappen en ecosystemen. Ze zijn van cruciaal belang voor de voedselproductie en ons welzijn. Nochtans worden bijen onder druk gezet door talrijke bedreigingen. De meeste wilde bijen leven solitair - niet in kolonies zoals de honingbij. Sociale bijen zoals de hommels vormen jaarlijkse kolonies. Een bevruchte koningin overwintert en gaat in het voorjaar op zoek naar een goede nestplaats. Vaak worden daarvoor oude nesten van bv. knaagdieren opgezocht. Ze richt het nest in, zorgt voor een voedselvoorraad en legt de eerste eitjes waaruit werksters komen.  Wanneer er voldoende werksters zijn, houdt de koningin zich enkel nog bezig met eitjes leggen. In zijn hoogdagen bevat de kolonie enkele honderden hommels. Na een tijdje legt de koningin ook eitjes waaruit vruchtbare vrouwtjes (toekomstige koninginnen) en mannetjes komen. Op het einde van het seizoen, wanneer de mannetjes de vruchtbare vrouwtjes hebben bevrucht, sterven de werksters, de mannetjes en de koningin.  De toekomstige koninginnen zoeken beschutting om te overwinteren en nieuwe kolonies te stichten.De meest complexe sociale organisatievorm vinden we bij de honingbij. Er is een verregaande taakverdeling (koningin, werksters, soldaten, darren) en ook tijdens de levenscyclus van een werkster is er een verschil in taken kort na de geboorte (vooral poetsen) en naar het einde van de levenscyclus (uitvliegen om voedsel te verzamelen). De koningin leeft meerdere jaren: ze overwintert omringd door werksters die warmte opwekken door hun vliegspieren te activeren en van de voedselvoorraad te eten. Honingbijen zijn ook vernuftige communicatoren en gebruiken daarvoor feromonen (geursignalen) of dansjes. Met de rondedans geven ze de richting aan naar voedselbronnen die dichter dan 50 meter liggen. De richting naar voedselbronnen die verder verwijderd zijn, wordt meegedeeld via een kwispeldans. Een kolonie honingbijen telt gemiddeld tussen de 30 000 en 50 000 individuen. Imkers houden honingbijen voor de honing, was en andere producten, maar ook voor hun bestuivende kracht.  Koekoeksbijen leggen hun eitje in het nest van andere bijen. Ze profiteren zo van andermans graafwerk en voedsel. Koekoekshommels gaan nog een stapje verder: wanneer ze een kolonie binnendringen om er hun eitjes te leggen, schuren ze langs de wanden om zich te verhullen in de geur van de kolonie en niet ontdekt te worden. Een fascinerende soort insecten dus, die van dichtbij bestudeerd kunnen worden door het  aanleggen van geschikte biotopen. Een van de tuinen van de VNGS specialiseert hier in, maar ook in de andere tuinen wordt met de wilde bij rekening gehouden door de keuze van drachtplanten en het bieden van nestgelegenheid. Welke soorten werden al gesignaleerd? En welke zouden we nog kunnen verwachten als we ze het naar de zin kunnen maken? Onze deskundige neemt u mee naar de wondere wereld van de bij:  - Wilde bijen in Haagse tuinen   - Nieuwe soorten bijen die we willen verwelkomen op de VNGS -  Een lijst van de meer “gewone” bijen van (voorheen) Het Groene Oordtje en de VNGS